زهره عرب – انرژی از مهم‌ترین عوامل توسعه اقتصادی جوامع است و به دلیل نقش پررنگ آن در رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی و امنیت کشورها همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، بنابراین، اتخاذ تصمیم در جهت سیاست قیمت‌گذاری نفت، تولید و انتقال انرژی و به ویژه سرمایه‌گذاری در این بخش، از…
سایت خبری تحلیلی صدای استان:
زهره عرب – انرژی از مهم‌ترین عوامل توسعه اقتصادی جوامع است و به دلیل نقش پررنگ آن در رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی و امنیت کشورها همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، بنابراین، اتخاذ تصمیم در جهت سیاست قیمت‌گذاری نفت، تولید و انتقال انرژی و به ویژه سرمایه‌گذاری در این بخش، از چالش‌های اساسی و مهم پیش روی کشورها است.
با توجه به اینکه مقوله انرژی برای کشورهای پیشرفته، نقش موتور محرکه اقتصاد و تولید ملّی را داشته و ضامن منافع و امنیت ملّی آن‌هاست، و همچنین نقش حیاتی این بازیگر در عرصه اقتصاد و سیاست، آگاهی از تحولات متغیرهای مهم و اثرگذار آن برای کمک به پیشبرد اهداف استراتژیک جوامع، ضرورت دارد.
با این وجود همچنان تصورات نادرستی درباره بخش انرژی در میان مردم رواج دارد که در این گزارش به ۴ مورد از مهم‌ترین آنها می‌پردازیم.
- اشتغال «بالا» در صنایع پتروشیمی و پالایش؟!
اشتغال بالای صنعت پالایش و پتروشیمی به عنوان رکنی در توجیه سرمایه‌گذاری در این صنایع محسوب شده و می‌شود. با وجود تأکید رایج بر ظرفیت اشتغال‌زایی این صنایع، اما از منظر ایجاد اشتغال به ازای تولید یک واحد محصول، این صنایع در پایین‌ترین جایگاه‌ها در میان صنایع تولیدی قرار می‌گیرند. علاوه بر این، در حالی که عمده اشتغال‌زایی صنایع پتروشیمی مربوط به بخش پایین‌دستی است، بیش از %۸۰ از تولید محصولات پتروشیمی ایران از نوع محصولات بالادستی است.
*با توجه به سرمایه بر بودن این صنایع، واضح است که عمده نیروی کار در دوره احداث این نوع پروژه‌ها به کار گرفته می‌شود.
- »نابرابری یکسان» در برخورداری مردم از یارانه «همه» حامل‌های انرژی؟!
- بازتوزیع عادلانه یارانه‌ها یکی از اهداف طرح‌های موجود برای اصلاح یارانه‌هاست و تصوری وجود دارد که در همه حامل‌ها، «نابرابری در برخورداری از یارانه» به یک میزان وجود دارد.
- بررسی آماری سبد هزینه دهک‌های مختلف شهری در گاز، بنزین و برق در سال ۹۹ نشان می‌دهد «نابرابری» کمتری در گاز و برق در مقایسه با بنزین وجود دارد. اگرچه نسبت هزینه‌های دهک دهم به دهک اول در مصرف بنزین، بیش از ۸٫۵ برابر است اما این نسبت در گاز تنها ۲٫۱ و در برق ۱٫۷ برابر است.
- »هر» نوع صادرات پتروشیمی جلوگیری از خام‌فروشی است؟!
این تصور که صادرات محصولات پتروشیمی در هر حالتی سود اقتصادی بالاتری از صادرات مستقیم گاز (خام‌فروشی) دارد، موضوعی است که با داده‌های عملکرد ۱۰ ساله صادرات گاز و دو محصول اصلی پتروشیمی ایران (متانول و اوره) همخوانی ندارد. «عایدی» حاصل از صادرات ۱ متر مکعب اوره در یک دهه اخیر، حدود ۲٫۳ سنت «بالاتر« از گاز طبیعی، اما عایدی حاصل از صادرات ۱ متر مکعب متانول، حدود ۶٫۸ سنت «پایین‌تر» از گاز طبیعی بوده است!
- معمای پرمصرفی خانوارهای ایرانی
سرانه مصرف انرژی در خانه‌های ایرانی حدود دو برابر میانگین جهانی است. سرانه مصرف گاز از بسیاری از کشورهای منتخب بالاتر بوده و در واقع دلیل پرمصرفی خانوارها نیز همین موضوع است. اما در مصرف سایر حامل‌ها از جمله برق خانوارهای ایرانی در حدود میانگین جهانی و از بسیاری از کشورهای منتخب مصرف پایین‌تری دارند.
مصرف انرژی خانوار تابع معیارهایی نظیر شرایط اقلیمی، فناوری‌های در دسترس، سطح رفاه خانوار و دسترسی به حامل‌های مختلف انرژی بوده و اظهارنظر در خصوص پرمصرفی یا کم‌مصرفی خانوارها بایستی با لحاظ این عوامل صورت گیرد.
منبع: گزارش مطالعات سولوشن