حسین قاسمی – اولین مسئله در گزارشگری بر مبنای قسمت های مختلف تصمیم گیری منطقی درباره یکلیک قسمتهای گزارشگر است .در برخی موارد می توان خطوط تولید را برای گزارشگری مالی انتخاب کرد . در عملیات خارج از کشور تفکیک بر مبنای مناطق جغرافیایی می تواند مربوط باشد.به طور کلی دستیابی به قابلیت پیش بینی…
سایت خبری تحلیلی صدای استان:
حسین قاسمی – اولین مسئله در گزارشگری بر مبنای قسمت های مختلف تصمیم گیری منطقی درباره یکلیک قسمتهای گزارشگر است .در برخی موارد می توان خطوط تولید را برای گزارشگری مالی انتخاب کرد . در عملیات خارج از کشور تفکیک بر مبنای مناطق جغرافیایی می تواند مربوط باشد.به طور کلی دستیابی به قابلیت پیش بینی ایجاب می کند که فعالیتهای دارای ویژگیهای رفتاری مشابه با یکدیگر طبقه بندی شوند.
دومین مسئله در گزارشگری بر مبنای قسمت های مختلف تخصیص هزینه های مشترک است .چنانچه این بخشها در اجرای عملیات خود مستقل و مختار باشند ممکن است هزینه های مشترک نسبتا” اندک باشد اما در ارتباط با سود خالص آن بخش می تواند با اهمیت تلقی شود.نظر به این که حسابداران در بسیاری از موارد گزارشگری با تصیص هزینه ها روبرو هستند برخی از صاحبنظران بر این باورند که افزودن یک تخصیص اضافی نیز مشکلی ایجاد نمیکند اما با توجه به اختیاری بودن این تخصیص ها سودمندی اطلاعات حاصل از این محاسبات مورد تردید خواهد بود .یکی از راه حل های رفع این مشکل این است که تنها درآمد و هزینه های مرتبط با قسمت گزارشگر در محاسبه سود منظور شود.اما برخی از واحدهای انتفاعی در مورد گمراه کننده بودن این سودها نگران می باشند.
مسئله دیگر حسابداری قیمتهای انتقالی بکار رفته در مبادلات بین قسمتهای مختلف واحد انتفاعی است. محصول نهائی یک قسمت ممکن است مواد اولیه برای قسمت دیگر محسوب شود و چنانچه قیمت انتقالی بیش از بهای تمام شده مربوط باشد سود هنگام انتقال محاسبه می شود.یعنی شناسائی آن به زمان فروش نهائی به مشتریان خارج از واحد انتفاعی موکول نمی گردد.برخی از صاحب نظران حسابداری پیشنهاد کرده اند که در این گونه موارد قیمت انتقالی قسمت های مختلف مد نظر قرار نگیرد زیرا پیش بینی وجه نقد دریافتی از مشتریان از دیدگاه سرمایه گذاران با اهمیت تر از انتقال محصولات بین قسمت های مختلف یک واحد انتفاعی است.افشای جداگانه دارائیهای متعلق به قسمتهای مختلف واحدهای انتفاعی در استانداردهای حسابداری برخی کشورهای صنعتی الزامی شده است.اگر چه دارائیها حتی در سطح واحد انتفاعی نیز با مشکلاتی مواجه است.
روشهای افشا
روشهای متداول افشا را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد:
۱-شکل و ترتی صورتهای مالی
۲-اصطلاحات و ارائه مطالب توصیفی
۳-اطلاعات داخل پرانتز
۴-یاداشتهای همراه صورتهای مالی
۵-صورتها و جداول مکمل
۶-نکات مندرج در گزارش حسابرس
۷-گزارش هیئت مدیره به مجمع.
شکل و ترتیب صورتهای مالی اساسی
مربوط ترین و با اهمیت ترین باید حتی الامکان در متن صورتهای مالی انعکاس یابد.دارائی ها وبدهی ها وآثار منتج از آن و سود خالص و حقوق صاحبان سهام باید به محض اینکه اندازه گیری قابل اعتماد آن با سطح معقولی از صحت امکان پذیر باشد در صورتهای مالی افشا شوند.اما شکل و ترتیب صورتها را می توان به نحوی اثر بخش تغییر داد تا برخی از اطلاعاتی را که در صورتهای مالی سنتی افشا نمی شوند نیز در بر گیرد.
صورت وضعیت مالی
در صورت وضعیت مالی یا ترازنامه میتوان با ترتیب مجدد طبقه بندیها،ارتباطات مربوط را افشا کرد.مثلاًًٍ در برخی موارد،بدهیهای جاری مستقیمااز داراییهای جاری کسرمیشودتا مبلغ سرمایه در گردش آشکار گردد.
صورت سود و زیان
در صورت سود و زیان ،شکلهای متفاوت ارائه میتواند مفاهیم مختلف سود یا تفاسیر متفاوت ارقام و اطلاعات را مورد تاکید قرار دهد.مثلا در صورت سود و زیان یک مرحله ای که تمامی اقلام هزینه با تمامی اقلامی درآمد فروش به طور یکجا مقابله میشود،سود ناخالص و سایر مبالغ خالص می تواند از دیدگاه استفاده کنندگان،به جای مفید بودن ،گمراه کننده باشد. صورت جریان وجوه نقد در صورت جریان گردش نقدی به ویژه چنانچه طبقه بندی مفید ومربوطی را در بر گیرد می توان اطلاعات مربوط قابل ملاحظه ای را ارائه کرد .طبقه بندی بر مبنای قسمتهای عمده واحد انتفاعی می تواند در تصمیم گیری های سرمایه گذاران و سایر گروههای ذینفع مربوط محسوب شود.
اصطلاحات و ارائه مطالب توصیفی
اصطلاحات فنی حسابداری در صورت دارا بودن معنای دقیق و درک یکسان استفاده کنندگان از آن مفاهیم می تواند مفید واقع شود اما برخی از اصطلاحات فاقد معنای دقیق می باشند در این گونه موارد حسابداران باید اصطلاحات توصیفی را بهمان شکلی که توسط تحلیلگران مالی و سایر استفاده کنندگان آگاه مورد استفاده قرار می گیرد بکار برند.اگرچه ایجاز در گزارشگری مالی هدف مطلوبی محسوب می شود اما در صورت لزوم افشای اطلاعات مشروح نیز به منظور مفید و ارزشمند شدن گزارشها برای تصمیم گیریها ضرورت دارد.
اطلاعات داخل پرانتز
با اهمیت ترین اطلاعات باید در متن صورتهای مالی ارائه شود و انعکاس آنها در یاداشتهای همراه یا فهرستهای مکمل توجیه پذیر نیست.چنانچه عناوین اقلام مندرج در صورتهای مالی را نتوان با توصیف کامل و بدون تطویل آنها ارائه کرد میتوان در داخل پرانتز ومتعاقب عنوان شرح اضافی را برای توصیف آن آورد.سایر اطلاعات غیرکمی که می تواند در داخل پرانتز ارائه شود شامل موارد زیر است :
۱- ارزش اسمی،تعداد و نوع سهام شرکت
۲-مبانی ارزشیابی بکار گرفته شده نظیر قیمت جاری بازاردر مورد برخی از دارائیها
۳-اشاره به اطلاعات مربوطی که در سایر صورتها یا بخشهای گزارش ارائه شده است.
یاداشتهای همراه صورتهای مالی
اگر چه یاداشتهای همراه صورتهای مالی جایگاه مناسبی درگزارشگری مالی دارد اما تاکید بیش از اندازه بر افشا از طریق یاداشتها یا توجیه انعکاس اطلاعات ناکافی در صورتهای مالی نیز مخاطراتی را در بر دارد.اگرچه تدوین اصول روشن برای یاداشتهای همراه صورتهای مالی در چهارچوب تئوری حسابداری مشکل است اما می توان بر مبنای مفروضات بنیادی و اصول حسابداری برخی ازقواعد لازم را استنتاج کرد.
مزایای عمده یاداشتهای همراه صورتهای مالی را می توان به شرح زیر بر شمرد:
۱-ارائه اطلاعات غیر کمی به عنوان جزء لاینفک صورتهای مالی
۲-افشای مشروط و محدودیتهای مرتبط با اقلام مندرج در صورتهای مالی
نقاط ضعف عمده یاداشتهای همراه صورتهای مالی:
۱-خواندن و درک مطالب مندرج در آن نسبتا“مشکل و ممکن است نادیده گرفته شود.
۲-استفاده از اطلاعات توصیفی در مقایسه با تلخیص اطلاعات کمی در صورتهای مالی برای متداولترین انواع یاداشتهای و مطالب منعکس درآن را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد:
۱-تاریخچه فعالیت واحدانتفاعی
۲-توصیف اهم رویه های حسابداری یا تغییر در آن
۳-شرح حقوق طلبکاران سبت به دارائی های خاص یا اولویت حقوق آنان.
۴-افشای بدهی های احتمالی
۵-افشای محدودیتهای اعمال شده بر توزیع سود سهام
۶-توصیف رویدادهایی که بر سهام و حقوق سهامداران تاثیر میگذارد.
۷-تشریح قردادهای تعهدآور
۸-افشای رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه که مستلزم تعدیل اقلام صورتهای مالی نمی باشد.
صورتها و جداول مکمل
لازم است برخی از اطلاعات تفصیلی از صورتهای مالی خارج و در جداول تکمیلی ارائه شود.
نکات مندرج در گزارش حسابرسی
گزارش حسابرس اساسا“ جایگاهی برای افشای اطلاعات مالی با اهمیت مرتبط با واحد انتفاعی نیست اما می توان از آن به عنوان ابزاری برای افشای اطلاعات زیر استفاده کرد:
۱-اثر با اهمیت بکار گیری روشهای حسابداری متفاوت با روشهای پذیرفته شده حسابداری
۲- اثر با اهمیت تغییر یک روش پذیرفته شده حسابداری به روش پذیرفته شده دیگر
۳- اختلاف نظر حسابرس و مسئولین مالی واحد انتفاعی درمورد پذیرفته شده بودن روشهای حسابداری بکار گرفته شده توسط واحد انتفاعی
گزارش هیئت مدیره به مجمع عمومی صاحبان سهام
اقلامی که در گزارش هیات مدیره آورده شود شامل موارد زیر است:
۱-برآوردها ،قضاوتها و مفروضاتی که در گزارشگری مالی مورد استفاده قرار گرفته است.
۲- ابهامات با اهمیتی که درباره برآوردها و مفروضات وجود دارد.
نظر به این که معمولا“تمایل مدیریت بر ارائه انتظارات خوش بینانه است.