صدای استان : سومین نمایشگاه بین المللی خرما و صنایع وابسته به آن که از ۹ آذر در محل نمایشگاه بین المللی بوشهر آغاز به کار کرده بود روز جمعه درحالی به کار خود پایان داد که در سایه آن امید به شکوفایی رونق بازار این محصول شیرین بار نخل در دل نخلداران جوانه زد.
سایت خبری تحلیلی صدای استان:
به گزارش صدای استان به نقل از ایرنا، کمی به عقب برگردیم نخستین نمایشگاه و میز ملی خرما استان بوشهر آبان ۹۷ با حضور فعالان و تولیدکنندگان خرما در استان برگزار شد و یکی از مصوبه‌های آن برگزاری هر ساله این نمایشگاه بود و براساس وعده داده شده دومین نمایشگاه در همان تاریخ در سال ۹۸ برپا شد اما همه گیری ویروس کرونا از اواخر سال ۹۸ و اوج شیوع آن در سال ۹۹ مانع برپایی این نمایشگاه شد و همه با امید به بهتر شدن شرایط منتظر سال ۱۴۰۰ و برپایی دوباره این نمایشگاه شدند.
شور و نشاط اجتماعی را در روزهای پیش از آغاز نمایشگاه ملی خرما و صنایع وابسته به خوبی می‌شد در فضای شهر بوشهر حس کرد، بوم‌های تبلیغاتی این نمایشگاه در هر گوشه کنار برافراشته بود و نه فقط تولیدکنندگان، صاحبان صنایع و واحدهای بسته بندی خرما و فعالان صنایع دستی مرتبط با نخل بلکه همه مردم پس از دو سال وقفه برای گشایش این رویداد منتظر بودند.
برپایی نمایشگاه خرما و صنایع وابسته به آن نخستین رویداد بزرگ نمایشگاهی استان بوشهر بود که پس از یک وقفه ۲ ساله کرونایی برگزار می‌شد و این نیز شوق این رخداد را مضاعف می‌کرد؛ این چند روز خرما نُقل هر مجلسی شده بود.
افتتاحیه نمایشگاه در هیاهویی که پس از شیوع کرونا کمتر دیده بودیم برگزار شد. شمار بالایی از بوشهری‌ها و مسافرانی که با آبی شدن وضعیت کرونایی میهمان آخر هفته‌های بوشهر شده‌اند برای بازدید از نمایشگاه به محل دائمی نمایشگاه‌های بوشهر آمدند تا با محصولات جدید فرآوری شده این میوه گرمسیری آشنا شوند و خریدار این بازار شیرین باشند.
عرضه محصولات فرآوری شده خرما همچون شکلات، کلوچه، چیپس خرما، رنگینک و حلواهای مختلف با رنگها و بسته‌بندی‌های مختلف، دست بافته های رنگارنگ زنان این سرزمین از برگ‌های نخل در قالب حصیر، سبد و سایر مصنوعات دستی، سرکه خرما، پنیز نخل و عرق طارونه که همگی از درخت نخل به دست می آید و پاجوش‌های خرما چنان تنوعی به این نمایشگاه بخشیده بود که هیچ بازدید کننده‌ای را دست خالی نمی‌گذاشت.
سومین نمایشگاه تخصصی خرما و صنایع وابسته به آن با شرکت ۶۶ غرفه دار که ۸۵ درصد آنها بومی و مربوط به استان بوشهر و مابقی از استانهای فارس، خراسان رضوی، کرمان، سمنان، تهران، اصفهان، یزد، هرمزگان، آذربایجان شرقی، خوزستان برپا و با استقبال خوبی از سوی مردم، تولیدکنندگان و فعالان این عرصه روبرو شد.
ترمیم بازار و اقتصاد خرما پس از شیوع کرونا، ارتقای شاخص بهره‌وری در نخلستان، افزایش ارزش افزوده محصولات، تولید محصولات جدید، مقابله با برخی تهدیدهای نخلستان‌ها، سرعت بخشی در اجرای طرح تحول نخلستان، تولید محصولات جدید از خرما، توسعه بازار هدف، اجرای کشاورزی نوین و مکانیزه در نخلستان‌های کشور از هدف‌های برگزاری نمایشگاه تخصصی خرما در بوشهر تعریف شده بود. بنابراین تحقق این هدف‌ها در برنامه‌هایی موازی و همزمان در قالب میز ملی و همایش ملی خرما از سوی کارشناسان و مقام‌های بلند مرتبه کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاران برای ورود به حوزه خرما با ارائه مشوق‌های تولید و سرمایه گذاری مناسب، آشنا کردن فعالان با آخرین شیوه‌های چگونگی حضور در نمایشگاه‌ها و شیوه‌های غرفه سازی، بازاریابی و امور تبلیغاتی و روش نوین عرضه این کالا، دریافت ایده‌ها و پیشنهادهای بازدیدکنندگان از نمایشگاه، مقابله با تهدیدهای این صنعت، توسعه فناوری و نوآوری در حوزه صنایع خرما از دیگر هدف‌های برگزاری نمایشگاه خرما در بوشهر بود.
ایران دومین تولید کننده خرما در دنیا
ایران در زمینه تولید خرما پس از کشور مصر رتبه دوم دنیا را دارد و ۲۶۰ هزار هکتار از سه میلیون هکتار باغ کشور نخلستان‌هایی است که در آنها یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن خرما به بار می‌نشیند.
پارسال ۶ میلیارد دلار ارز از بخش کشاورزی عائد کشور شد که ۳.۲ دهم آن مربوط به حوزه باغبانی و بخش عمده آن مربوط به خرما است و این نشان می‌دهد هرچند این محصول بعنوان میوه مجلسی در کشور به شمار نمی‌رود و سرانه مصرف آن قابل توجه نیست اما بازار خوبی در سایر کشورها دارد که با فراهم کردن بازار می‌تواند ارزآوری بالایی برای کشور داشته باشد.
استان بوشهر بعنوان یکی از قطب‌های تولید خرما در کشور به شمار می‌رود و نخلداری و تولید محصول مرغوب و با کیفیت همپای صید و صیادی از کارهای آبا و اجدادی مردمان این استان است و کمتر کسی در ایران است طعم بی نظیر خرمای کبکاب اَهرَم و دشتستان بوشهر را نچشیده باشد و در بسیاری از کشورهای هدف صادرات نیز با آوازه آن آشنا نباشد.
سالانه از ۶میلیون اصله نخل بوشهر ۱۷۰ هزار تن خرما، خارَک و رُطَب برداشت می‌شود، اشتغال مستقیم ۱۸ هزار نفر و غیر مستقیم ۶۷ هزار نفر با نخلستان‌های وسیع استان مرتبط است و ۴۰ میلیون دلار ارز حاصل صادرات ۳۰ هزار تن خرما بوشهر است؛ در یک کلمه این استان یکی از قطب‌های تولید خرمای کشور به شمار می‌رود که برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره خرما نقش مهمی در بررسی مسائل و مشکلات و رونق بازار این محصول دارد.
در زمان حاضر ۶ واریته خرمای کشور به ثبت جهانی رسیده است که در کنار استعمران خوزستان، پیارم حاجی آباد هرمزگان، ربّی سیستان و بلوچستان و مضافتی بم کرمان واریته های کبکاب و زاهدی طلایی مربوط به استان بوشهر است؛ این ثبت جهانی قابلیت و ظرفیت این استان در تولید خرما را نشان می‌دهد.
اما این محصول مزیت دار چند سالی است که به دلایل مختلف همواره با مشکلات و نوسان‌هایی روبرو است و برگزاری نمایشگاه‌ها، جشنواره‌های مختلف و همایش مربوط به این محصول با هدف ساماندهی مشکلات در بخش تولید، صنایع و بازرگانی نقش مهمی در هموار کردن مسیر و برطرف کردن مشکلات فعالان این بخش دارد.
استراتژی‌های مناسب به منظور توسعه صادرات خرما، ایجاد رقابت سالم بین تولیدکنندگان و فعالان حوزه های مختلف این محصول به منظور افزایش انگیزه در تولید و تجارت خرما، تنوع بخشی به محصولات و فرآورده‌های خرمایی و ایجاد بانک اطلاعاتی جامع خرمای استان و کشور از نیازهای مهم در این حوزه است.
مشکلات محصول خرما در کشور
یکی از حاشیه‌های مهم سومین نمایشگاه تخصصی خرما و صنایع وابسته برگزاری میز ملی خرما بود که با حضور اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی و فعالان این بخش در شهرستان دشتستان قطب تولید خرمای استان بوشهر برگزار شد.
حضور مسئولان بخش‌های دولتی، بخش خصوصی و قانون‌گذاران در کنار هم در یک اجتماع بزرگ بیانگر عزم و اراده همه دست اندرکاران برای برطرف کردن مشکلات، کمک به رونق بازار خرما بعنوان یک میوه گرمسیری و حمایت از تولیدکنندگان و باغداران است.
آنطور که معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی در این نشست اعلام کرد ۴۰ درصد از نخیلات کشور فرسوده است و تحول در حوزه اصلاح، توسعه و تجاری سازی نخیلات از برنامه های دولت است به نحوی که سال گذشته ۱۷ میلیارد تومان و امسال ۲۴۸ میلیارد تومان به این بخش اختصاص یافته است.
آفات نخل در کنار فرسودگی آنها یکی دیگر از مهمترین مشکلات نخلداران است که محمد مهدی برومندی اعلام کرد میزان اعتبار لازم برای برطرف کردن این مشکل نیازسنجی شده و در سازمان برنامه و بودجه پی‌گیر جذب اعتبار آن هستیم همچنین با همکاری استانداری‌ها دستورالعمل‌های لازم برای مقابله و کنترل این آفات در دستور کار قرار داده شده است.
تاثیر خشکسالی بر کیفیت محصول خرما
از نظر نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی حال و روز امروز خرما به واسطه برخی مشکلات خوب نیست؛ این محصول در گذشته با مشکلاتی روبرو بود اما از نظر کیفیت محصول مشکلی نداشت این درحالی است که امروز به دلیل خشکسالی و کم آبی علاوه بر کمیت، کیفیت محصول نیز تحت تاثیر قرار گرفته و این زنگ خطری برای محصول خرما به شمار می‌رود.
یکی از خواسته‌های ابراهیم رضایی برای برطرف کردن تشنگی نخیلات دشتستان به سرانجام رساندن طرح تحول نخلستان است طرحی که مورد توجه دولت نیز قرار دارد و در سفر رئیس جمهوری به استان بوشهر ۲۱۰ میلیارد تومان برای اجرای آن مصوب شد.
گشایش صادراتی و تامین زیرساخت‌ها، راهکارهای بهبود محصول خرما است
به اعتقاد نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی بازشدن راه صادرات و فراهم کردن زیرساخت‌ها از راهکارهای بهبود وضعیت محصول خرما به شمار می‌رود که دولت باید در این مسیر گام بردارد و وزارتخانههای امور خارجه و راه و شهرسازی نیز ملزم شوند باتوجه به اینکه در حوزه سیاست خارجی؛ صادرات به روسیه تعریف شده شرایط لازم برای صادرات محصول خرما به مسکو را فراهم کنند.
رضایی این را هم گفت به پیوست آن سازمان توسعه تجارت باید لایحه ای در ارتباط با کریدور سبز به روسیه تقدیم دولت کند تا متعاقب آن به مجلس ارائه و از این طریق بخشی از مسائل صادراتی کشور حل شود.
بازارهای هدف خرما نیازمند اعطای تعرفه ترجیحی است
آنطور که رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، محیط‌زیست و منابع طبیعی اتاق بازرگانی بندر بوشهر می‌گوید: افزایش سهم صادرات خرما در بازارهای هدف نیازمند اعطای تعرفه‌های ترجیحی و اجرای سیاست‌ها و بسته‌های حمایتی در بخش تولید و تجارت است.
به گفته حیدر رئیسی مسئولان و مدیران در سطح ملی باید توجه ویژه ای به خرما داشته باشند زیرا همه رقبای خرمایی ایران به آخرین تجهیزات برای توسعه و فراگیر کردن محصول مجهز شده‌اند و ما نیز برای رقابت با این کشورها به آخرین تجهیزات روز در این بخش مجهز شویم.
از نظر رئیسی واژه مزیت نسبی و تاب آوری اقتصادی از کلیدواژه‌های اساسی در اقتصاد امروزی است و چنانچه این مهم در نگاه و باور مدیران و تصمیم‌گیرندگان کشوری مورد توجه قرار گیرد آینده روشن خرما برهمگان واضح و آشکار خواهد بود.
رئیس اتاق بازرگانی استان بوشهر نیز معتقد است نمایندگان مجلس، وزارتخانههای صمت و جهاد کشاورزی با استقرار رایزنان اقتصادی در بازارهای هدف شرایط صادرات خرما را روان سازی کنند چرا که تحقق این مهم بدون شک گامی ارزشمند در راستای بهبود فضای کسب و کار و ایجاد فرصت اشتغال است.
به بیان خورشید گزدرازی با توجه به شرایط تحریمی در راستای رونق بازار فروش خرما اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری در دستور کار جدی قرار گیرد تا از این طریق به بازار فروش خرما کمک و مسیرهای جدید حمل کالا ایجاد و تقویت شود.
گزدرازی با تاکید بر افزایش عمق کانال دسترسی بندر بوشهر ادامه می‌دهد: یکی از بازارهای هدف استان بوشهر کشور قطر است که توسعه اسکله بندر دیر به جهت اهمیت و توسعه صادرات به این کشور و نصب دستگاه ایکسری با هدف روان سازی صادرات جنوب کشور باید مورد توجه قرار گیرد.
روز پنج‌شنبه ۱۱ آذر ماه همایش ملی خرما در سالن لیان بوشهر برگزار و همه منتظر شنیدن اظهار نظر کارشناسان و جمع بندی مسائل و مشکلات فعالان بخش خرما و ارائه مصوبه‌های میز ملی خرما بودند.
رئیس انجمن ملی خرما در این همایش باز هم از مشکلات صادرات این محصول گفت و اعلام کرد: صادرات خرما از الزام‌های رونق بخشی به بازار این محصول به شمار می‌رود که باید جدی گرفته شود و نباید به نحوی عمل کرد که از یک سو دنبال صادرات و از طرف دیگر برای تنظیم بازار جلوی صادرات این محصول گرفته شود.
محسن رشید فرخی معتقد است تولید تا صادرات محصول یک حلقه به هم پیوسته است و باید این زنجیره به خوبی رصد شود چون هرگونه اختلال در این زنجیره بازار محصول خرما را دچار تنش و باعث به فروش نرفتن بخشی از محصول و انبار شدن آن در انبارها می‌شود.
او به این مساله هم اشاره کرد که برخی مصوبه‌ها و ممنوعیت‌ها باعث می‌شود که با مشکلات جدی روبرو شویم و تا سال‌ها این مسائل حل‌نشده باقی می‌ماند.
رشید فرخی با اشاره به لغو ممنوعیت یک شبه صادرات خرما در دولت قبل که بعنوان یک فاجعه برای فعالان این بخش به شمار می رفت معتقد است این مصوبه در زمان خود منجر به از بین رفتن خیلی از بازارهای هدف محصور خرمای کشور شد و باعث شد کشور عربستان سعودی بازارهای ما را بگیرد این همان اتفاقی بود که در سال ۱۳۹۰ برای محصول پسته رخ داد و ایالات متحده بازارهای صادرات پسته ایران را گرفت.
او با اشاره به اینکه هنوز مساله برگشت ارز صادرکنندگان حل نشده است و با مسائل و مشکلات جدی روبرو هستند این مساله را هم مورد اشاره قرار داد و تاکید کرد حذف قیمت‌گذاری دستوری از جمله ضرورت‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
این فعال بخش خرما معتقد است باید روی ارقام بومی خرما که از آنها مطمئن هستیم بیشتر کار شود و کیفیت آنها را ارتقا داد نه اینکه ارقام دیگری که از آینده آنها اطمینان نداریم وارد بازار کنیم.
حمایت از تشکیل سازمان خرما
رویدادهای همزمان با این نمایشگاه تخصصی نیز روزنه‌های امیدی برای رونق تولید و گرمی بازار خرمای بوشهر بود؛ از وعده‌های حمایت تا بررسی‌های کارشناسی که همه هدفی واحد را دنبال می‌کردند.
یکی از مهمترین وعده هایی که در حاشیه میز خرما در استان بوشهر داده شد حمایت هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی از محصول خرما و پی‌گیری ایجاد سازمان خرما است موضوعی که نماینده مردم تنگستان و دشتی معتقد بود همانطور که سایر محصولات کشاورزی از جمله چای و برنج ، پسته و گندم سازمان دارند راه برون رفت از وضعیت موجود نیز ایجاد سازمان خرما است.
به گفته غلامحسین کرمی تا وقتی که محصول خرما صاحب و متولی پیدا نکند این همایش ها کار ساز نخواهد بود و یکی از راهکارهایی عملیاتی شدن اهداف چنین نمایشگاه یا همایش هایی را متوجه همکاران خود رد مجلس کرد که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در طرحی ۲ فوریتی استارت طرحی قوی برای خرما در دستور کار مجلس قرار دهند.
وی براین باور است که در راستای ترویج فرهنگ مصرف خرما صدا و سیما مجدانه پای کار بیاید چرا که این مهم به افزایش سرانه مصرف خرما کمک می کند.
سید نظام الدین موسوی عضو هیات رئیسه مجلس این را هم گفت: ایران با وجود داشتن مزیت نسبی خرما هنوز نتوانسته برندسازی کند؛ برای خرما برند و تولید فرآورده‌های جدید متناسب با نیاز بازار های بین المللی انجام نشده است که این مهم رسالت فعالان بخش خصوصی است.
میز ملی خرما و همایش ملی خرما در استان بوشهر۱۳ مصوبه نیز داشت که انتظار می‌رود با به نتیجه رسیدن این مصوبه ها زمینه رونق بازار این محصول اشتغالزا و ارزآور برای کشور فراهم شود.
تلاش مشترک وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی برای جلب همکاری سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) و توسعه زنجیره خرما، تدوین استراتژی راهبردی برای ارتقاء شاخص بهره‌وری نخلستان از سوی وزارت جهاد کشاورزی، استقرار سیستم و نظام کیفی محصولات از سوی وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت و سازمان ملی استاندارد، احیاء فوری اداره کل نخیلات در وزارت جهاد کشاورزی در استانهای خرماخیز و آزاد شدن واردات میوه‌های گرمسیری و نهاده‌ها در ازای صادرات خرما از مصوبه‌هایی بود که راه را بر صادرات خرما هموار می‌کند.
همچنین تامین اعتبار طرح تحول نخلستان در سطح ۳۴۰۰۰ هکتار از نخلستان‌های دشتستان و تنگستان در ۲ سال آینده، پرداخت تسهیلات توسعه مکانیزاسیون خرما، اندیشیدن ساز و کاری برای بیمه تامین اجتماعی نخلکاران، نخلداران و عمل‌آوران خرما، ایجاد بخش تحقیقات علوم غذایی با تاکید بر خرما و محصولات آن در مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استانهای خرماخیز، اختصاص ردیف اعتبارات پژوهشی ملی برای حمایت از تحقیقات و مراکز تحقیقاتی این حوزه و همکاری سازمان غذا و دارو و صدا و سیما برای تدوین بسته ترویجی – تبلیغی برای افزایش مصرف سرانه خرما از دیگر مصوبه‌هایی بود که اجرای آن چشم انداز روشنی را پیش روی تولید و عرضه خرما می‌گشاید.
در کنار همه اینها گنجاندن رویداد جشنواره خرمای استان بوشهر در تقویم وزارت جهاد کشاورزی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری از مصوبه‌های آذرماه میز ملی خرمای بوشهر بود که کام ساحل نشینان خلیج فارس را شیرین کرد.