منصوره حسینی
دانش آموخته ی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی_مدرس دانشگاه
سایت خبری تحلیلی صدای استان:
افزایش جمعیت، سرمایه داری، مصرف گرایی، صنعتی شدن جوامع و جامعه آنومیک و درگیر اقتصادِ بیمار و اکولوژیکی که در روند خود به دلیل ستمگری و بی توجهی انسانها با اختلال مواجه شده یکی از نگرانی های اصلی جامعه جهانی در حوزه آسیب های زیست محیطی است.
هرازگاهی همه ما به فراخور وقت و علاقمندی جهت تفریح، ورزش یا استراحت و تمدد اعصاب ممکن است به نزدیکترین مکان ساحل دریا، جنگل ، کنار رودخانه ها و دشت و… رفته باشیم و با صحنه ی انباشتی از زباله ها و همچنین پلاستیک و ماسک های آلوده ی به ویروس کرونا و پسماندهای متنوع در محیط زیست مواجه شده باشیم که یا ما هم با فقر فرهنگی چند قلم به این پسماندها اضافه می کنیم و یا اینکه تعداد کمی از ما با دستکش و کیسه زباله به جمع آوری و پاکسازی محیط اقدام نموده ایم.به همین صورت است آسیب های مختلفی که از اقدامات ما انسانها به صورت آگاهانه و منفعت جویانه یا بدلیل فقر فهمی و فقرفرهنگی بر علیه محیط زیست و در اصل بر خودمان روا می داریم.
از منظر علم جرم شناسی که بنگریم جرم شناسی سبز رویکردی انتقادی بر حوزه های متعدد رفتارهای ناپایدار زیست محیطی بر مجرمان این حوزه دارد، اغلب جرم شناسان سبز بیش از آنکه بر نظام عدالت کیفری و اصلاح آن بر رفع آسیب های زیست محیطی تاکید کنند بر پدیده هایی هم چون اقتصاد ،فرهنگ، سیاست و… تاکید دارند. البته در اینگونه اندیشه های انتقادی به آسیب های زیست محیطی و درک ارتباط آن با سایر پدیده ها اگر هیچ کاربرد عملی ای نداشته باشد *به تفسیر و ریشه یابی بسیاری از آسیب های زیست محیطی که بخشی از آسیب های اجتماعی* نیز تلقی می گردند خواهد بود و به مسئولیت تک تک افراد بشری و تمامی نهادهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را در قبال *مسئولیت آنها در برابر طبیعتی که به آنان حیات بخشیده است* را گوشزد می کند.
فجایع زیست محیطی را می توان به دو دسته ی طبیعی(که اغلب به خدا منتسب هست) و انسانی تقسیم نمود که به نظر من فجایع انسانی اغلب در بطن فرایندهای قطعنامه ای رخ می دهد و بدین روی حل مشکلات بزه دیدگی (بزه دیدگی مستقیم و غیر مستقیم) توسط جنبش های عدالت زیست محیطی را با چالش مواجه خواهد نمود.
*پیش از اینکه به راهکارهای حل بحران زیست محیطی در سطح کلان فکر کنیم بهتر است در خود و شیوه زندگی و نگرش مان بنگریم* قدم در راه حل پروژه ای ناتمام و *دور از ستمگریِ انسانی، رفع بی اعتنایی فرهنگی یعنی ایجاد عدالت زیست محیطی گذاشته و رویکرد جرم شناسی حفاظتیِ محیط زیست_ حفاظت منابع* داشته باشیم.
خوب که بنگریم پس از مدارس و دانشگاه ها چنانچه با کاربست داده های پیشگیرانه آموزش مدار و رشد مدار و شخصیت ساز می توانند بر افزایش فهم و آگاهی موثر باشند از اثرگذاری سازمان های مردم نهاد( NGO) بر قانون گذاری، اندیشه سازی، ارتقا سطح فرهنگی و زندگی شهروندان نباید غافل بمانیم چرا که از بطن جامعه بوده و اثرگذاری بسیار پر رنگی خواهند داشت.به طور مثال طرح ارزشمند انجمن محیط زیستی حیات سبزلیان و همکاری هفت انجمن مردم نهاد و دانشگاهی در گناوه و همیاران طبیعت که *به مناسبت هفته جهانی محیط زیست* اقدام به پاکسازی ۷۰۷ کیلومتر ساحل خلیج فارس از بندردیلم تا عسلویه و پاکسازی ساحل بندر گناوه نموده اند.
همان طور که می دانیم مشکل اصلی آسیب های وارده زیست محیطی در دغدغه مند نبودن و عدم وجود آگاهی است، *چنانچه از حوزه مدرسه، آکادمیک، رسانه ها، تَشکُل ها، انجمن ها و اصلاح ساختارهای سیاسی، اقتصادی و حقوقی جهت پیشگیری و آگاهی افزایی و اقدامات فرهنگ سازانه ی حفاظت از محیط زیست به ارتقای سطح فرهنگی* اقدام نماییم می توانیم امیدوار باشیم دنیای بهتری را برای نسل بعدی و سرمایه اجتماعی خوبی خواهیم ساخت.
بی اعتنایی فرهنگی و عدم باورمندی ومنفعت سنجی شخصی و مصرف گرایی منجر به ضرر های بیشتر و بازگشت آسیب به انسان و گونه غیر انسانی خواهد شد.
*در نهایت اینکه #بی تفاوت نباشیم وبدانیم بازگشت #اقدامات خِرَدِمندانه ما به سوی ماست…*