فرهاد قلی‌نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر بیان داشت : یکی از مهم ترین پارک های ملی ایران پارک ملی دریایی نایبند است که در جنوب استان بوشهر واقع شده است . بخشی از این پارک خشکی و بخش دیگر دریایی است و بیشترین مساحت پارک ملی دریایی نایبند را دریا ، سواحل و…
سایت خبری تحلیلی صدای استان:
فرهاد قلی‌نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر بیان داشت : یکی از مهم ترین پارک های ملی ایران پارک ملی دریایی نایبند است که در جنوب استان بوشهر واقع شده است . بخشی از این پارک خشکی و بخش دیگر دریایی است و بیشترین مساحت پارک ملی دریایی نایبند را دریا ، سواحل و تالاب های نایبند و بساتین تشکیل می دهند . خلیج زیبای نایبند در این پارک ملی واقع شده است و بر زیبایی و چشم اندازهای طبیعی این پارک افزوده است . به طوری که مردم و گردشگران فراوانی برای استفاده از این پارک هر ساله به نایبند مراجعه می کنند و یکی از مهم ترین مسائل پارک ملی نایبند مدیریت گردشگری در این پارک است .
این پارک زیستگاه انواع گونه های جانوری همچون جبیرکه در قسمت خشکی پارک قرار دارد ، پرنده ی جیرفتی و در بخش دریایی و تالاب ها لاک پشت های در خطر انقراض است که هر ساله برای تخم گذاری به سواحل پارک ملی دریایی نایبند وارد می شوند . همچنین این پارک زیستگاه و رویشگاه پهناورترین جنگل حرا استان بوشهر است که در محدوده ی خورها و تالاب های بساتین و نایبند وجود دارند .
حفاظت از پارک ملی دریایی نایبند به عنوان یکی از مناطق حفاظت شده ی سازمان محیط زیست کشور بر عهده ی این سازمان و اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر قرار دارد . حفاظت از این پارک به طور شبانه روزی توسط محیط بانان تلاش گر این پارک و از طریق پاسگاه محیط بانی نایبند در حال انجام است .
سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر ، وفق قوانین و مقررات زیست محیطی به ویژه قانون شکار و صید و قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب های کشور از این پارک ملی به عنوان یکی از مناطق حفاظت شده ، همواره و مستمر حفاظت می کند . هرگونه تصرف عدوانی اراضی ملی ، استحصال دریا ، تصرف عدوانی سواحل و هرگونه شکار وصید در این پارک ملی ممنوع و غیرقانونی می باشد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف ، محیط بانان با این موارد برخورد و پرونده ها تشکیل و به قوه قضاییه مرجع قضایی اعلام خواهد شد .
با توجه به این که تعدادی از روستاهای شهرستان عسلویه در محدوده و حاشیه ی این پارک واقع شده اند همواره یک مدیریت همه سونگر و مدیریتی که با مشارکت مردم فهیم منطقه باشد در دست اجرا بوده است و سازمان حفاظت محیط زیست با شرایط حفظ این منطقه همواره همکاری های لازم را در چهارچوب قوانین و مقررات با نیازهای مردم منطقه مبذول داشته است و همواره تلاش شده که حفاظت از منطقه همراه با رفع نیازهای معیشتی و نیازهای توسعه ای مردم منطقه باشد . همکاری سازمان محیط زیست و سایر ارگان ها دربهسازی جاده صیادی بنود ، اسکله های صیادی در منطقه و احداث دایت های اسکله ها ، نمونه ای از همکاری های به عمل آمده در راستای رفع نیازهای مردم محلی است .
هدف محیط زیست از تحت حفاظت قرار دادن این منطقه ، حفظ جنگل های حرا و حفظ سواحل زیبای خلیج نایبند برای مردم منطقه است . و اینکه این جاذبه های گردشگری و تنوع زیستی به عنوان سرمایه های ملی در ابتدا برای مردم منطقه و استان بوشهر و سپس برای کشور عزیزمان ایران حفظ شود . در استقرار صنایع بزرگ در نزدیکی نایبند یکی از مهم ترین اولویت های سازمان محیط زیست رعایت حریم منطقه ی نایبند است که خوشبختانه در این زمینه اقدامات خوبی انجام شده است و یکی از مهم ترین پروژه های سازمان محیط زیست در سال ۱۴۰۰ حفاظت از جنگل های حرا نایبند است .
متاسفانه در ده سال اخیرطبق تصاویر هوایی و بررسی هایی که از نقشه هوایی منطقه به دست آمده ، جنگل های حرا منطقه نایبند به دلیل قطع آبراهه های آب شیرین و عدم تامین حق ابه زیست محیطی از منطقه کوهستانی به دلیل تغییراتی که در منطقه در اثر توسعه ایجاد شده و همچنین رسوب گذاری که در بحث احداث غیراصولی و در جاده ها و عدم توجه به اصول و شرایط هیدرولوژی منطقه در جاده ها ایجاد شده ، شاهد رسوب گذاری و خشک شدن بخشی از تالاب های نایبند و بساتین بودیم . بنابراین مهم ترین پروژه زیست محیطی استان بوشهر در شهرستان عسلویه در سال ۱۴۰۰ نجات بخشی و احیای جنگل های حرا در این منطقه است . و با توجه به مطالعه و پژوهش های انجام شده در این زمینه ، تلاش خواهیم کرد طبق راهکارهای علمی و فنی مشکلات تامین حقابه تالاب ها و رسوب گذاری برطرف شود . همچنین ادارات متولی در جهت تعبیه پل ها طبق اصول فنی و اکولوژی اقدامات لازم را انجام دهند.
خوشبختانه با مطالعاتی که درپارک ملی دریایی نایبند در سال های اخیر انجام شده برنامه مدیریت زیست بومی تالاب نایبند و همچنین طرح جامع مدیریت پارک ملی نایبند، تدوین شده و در شورای برنامه ریزی استان این برنامه در اسفند ماه سال ۱۳۹۹ به تصویب رسید و امروز این سند به عنوان سند تصمیم گیری و حفاظت از تالاب نایبند وجود دارد و همه ی ارگان ها و دستگاه های اجرایی متولی باید برای تحقق اهداف و برنامه های این سند در کنار هم تلاش کنند و سازمان محیط زیست و اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر به عنوان دبیر کارگروه حفاظت از تالاب های استان ، اجرای برنامه های مدیریت زیست بومی تالاب که یکی از آن برنامه ها احیای جنگل های حرا است را در دستور کار قرار داده است و در سال ۱۴۰۰ باید نگاه ویژه ای به پارک ملی دریایی نایبند داشته باشیم و این پارک را به عنوان یک الگوی پارکهای ملی حفاظت کنیم .
یکی از مهم ترین اقداماتی که در پارک ملی دریایی نایبند در سالهای اخیر در حال انجام است ، پروژه ی حفاظت و پایش لاک پشت های دریایی است که برای تخم گذاری از اسفند ماه تا خرداد ماه به سواحل نایبند مراجعه می کنند و صحنه های بسیار زیبایی از زادآوری لاک پشت های در خطر انقراض را خلق می کنند . محیط زیست با همکاری بخشی از صنایع مستقر در استان ، هرساله برنامه های پایش زیست محیطی را اجرا می کند که در این برنامه عوامل آسیب رسان به زیستگاه لاک پشت شناسایی می شود . امسال در کنار پایش سایت های تکثیر در این سواحل احداث خواهد شد و ساحل برای میزبانی این لاک پشت ها هنگام تخم گذاری آماده خواهد شد و در ماه های اخیر انشالله بتوانیم با حفاظت از سواحل و جلوگیری از هرگونه آسیب و خطر، لاک پشت های دریایی تخم گذاری در سواحل را انجام دهند .
یکی از اقدامات بسیار مهم سازمان حفاظت محیط زیست در برنامه ی حفاظت از پارک ملی دریایی نایبند ، احیا و تکثیر گونه ی حمایت شده ی جبیر است . منطقه نایبند سالها زیستگاه این گونه بوده است اما متاسفانه به دلایل مختلف از جمله عوامل تخریبی زیستگاهی که در سنوات گذشته در منطقه وجود داشته ، شاهد کاهش جمعیت این گونه بسیار باارزش بوده ایم . در سالهای اخیر با همت همکاران در اداره کل محیط زیست بوشهر و مردم محلی منطقه ، پروژه احیا و تکثیر گونه جبیر در منطقه کلید خورد و امروز شاهد تکثیر این گونه هستیم و جمعیتی بالغ بر ۴۰ راس جبیر در منطقه نایبند داریم . خوشبختانه افزایش و تکثیر این گونه نشان دهنده ی شرایط مطلوب منطقه برای ازدیاد نسل گونه ی جبیر به عنوان یکی از گونه های مهم و شاخص پارک ملی نایبند است .
برنامه ریزی لازم صورت گرفته که تعدادی از این جبیرها برای احیا در محیط طبیعی از سایت خارج شوند و رهاسازی شوند . مقدمات این کار شامل احداث آبشخورها ، تامین غذا و علوفه و پناه و امنیت در حال انجام است و انشالله در ماه های آینده شاهد آزادسازی تعدادی از جبیرهای حاصل از تکثیر در این سایت خواهیم بود . اما حفاظت از جبیرهای آزاد شده نیازمند همراهی و مشارکت همه ی مردم فهیم شهرستان عسلویه و همکاری مسئولین است . امید داریم هیچگاه شکار غیرمجاز در منطقه عامل مهم نخواهد بود و باید زیستگاه را برای تکثیر و احیا جبیرها آماده کنیم .
یکی از مهم ترین تهدیدات پارک ملی دریایی نایبند موضوع آتش سوزی در مراتع این پارک است که خوشبختانه با تلاش محیط بانان پارک نایبند در سال گذشته چندین آتش سوزی در منطقه مهار شد که از این بابت تشکر ویژه دارم از مردم محلی که به موقع اطلاع رسانی و همکاری و مشارکت کردند . امسال برنامه ی آموزشی پیشگری از آتش سوزی در سطح جنگل ها و مراتع مناطق حفاظت شده استان از سوی اداره کل محیط زیست استان بوشهر آغاز شده است. مانند سال های گذشته که مردم در کنار ما بودند و شاهد فداکاری ها و از جان گذشتگی های آنان بودیم و صحنه های بسیار زیبایی را خلق کردند .
یکی از آسیب ها و تهدیدات برای منطقه حفاظت شده ی نایبند ، توسعه ی صنعت در این منطقه و ورود پساب ها و فاضلاب ها به دریا است . ما تمام مبادی ورودی پساب ها را شناسایی کرده ایم و پیگیری های جدی در این زمینه آغاز شده است ، حتی خسارات وارده به تالاب ها برآورد و مطالبه شده است . یکی از مهم ترین اولویت های ما در برنامه ی مدیریت زیست بومی حفاظت از این منطقه در سال ۱۴۰۰ جلوگیری از ورود هرگونه پساب به این منطقه و خارج کردن محل های دفن زباله ی پسماندهای روستاها است . خوشبختانه هیچ گونه پسماند صنعتی و ویژه ای در این محدوده رهاسازی و دفن نخواهد شد و باید پسماندهای خانگی و روستایی از حریم و محدوده ی پارک ملی خارج شود و اجازه ندهیم پارک ملی آلوده شود . خوشبختانه شرایط مطلوبی داریم اما نیاز است که به سمت استاندارد سازی بیشتر برویم و بتوانیم با همکاری دهیاران و شهرداران عزیز در زمینه ی پاکسازی اقدامات لازم را انجام دهیم . خوشبختانه با مشارکت برخی صنایع شاهد نظافت هفتگی سواحل نایبند هستیم .
برنامه ی حفاظت از سواحل استان در زمینه ی مدیریت پسماند و زباله یکی از مهم ترین کارهایی بود که در سال ۱۳۹۹ آغاز شد و امسال نیز ادامه پیدا خواهد کرد و همچنین برنامه های آموزشی و فرهنگ سازی برای بازدید کنندگان پارک ملی نایبند در حال اجرا است .
یکی از مواردی که باید اشاره کنم بحث تغییر کاربری اراضی است . در زمینه ی اراضی ملی هیچگونه اجازه را به متخلفین و متصرفین نخواهیم داد ، این اراضی متعلق به پارک ملی نایبند است و وفق تبصره ۴ ماده ۳۱ قانون جنگل ها و مراتع کشور واگذاری هرگونه اراضی ملی مناطق حفاظت شده ی موضوع بند الف ماده ی سه قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست ، ممنوع و غیرقانونی است و قابل واگذاری نیست اما در محدوده هایی ک مستثنی هستند و مردم دارای سند مالکیت هستند هرگونه تغییر کاربری و ساخت و ساز نیازمند اخذ مجوز از کمیسیون تغییر کاربری اراضی با نظر سازمان محیط زیست است و برخی ساخت و سازهایی که امروز در حاشیه ی روستاهای منطقه مشاهده می شود و بعضا انتقادهایی به سازمان محیط زیست وارد می شود جز مستثنیاتی هستند که در کمیسیون تغییر کابری موفق به اخذ رای می شوند. هرچند تعدادی از آنها غیرقانونی تغییر کاربری پیدا می کنند که ما پیگیری های لازم را در این زمینه انجام می دهیم .