دومین دشتستان گردی انجمن دیده بان زیست‌بوم و باشگاه نویسندگی شهرزاد به شهر دالکی

سایت خبری تحلیلی صدای استان:

پروانه پاپری _ دومین دشتستان گردی انجمن دیده بان زیست‌بوم و باشگاه نویسندگی شهرزاد به همراه تعدادی از اعضای انجمن فرهنگسازان محیط زیست سبز اندیش به شهر زیبای دالکی و با حضور عباس جاودانی شهردار این شهر و بازدید از بناها و اماکن تاریخی از جمله پل مشیر که به پل دالکی یا حاج محمد رحیم معروف است ، آبشار شول کاروانسرای دالکی ، رودحله صورت گرفت .دالکی شهر کریمان و دیار مردان نیک آنانی که سخاوت را از نخل های بلند قامت دیارشان و استقامت را از کوه‌های بلند و استوار همجوارشان وام گرفته اند.

دالکی شهری به وسعت کوچک اما به خرد و همت و خوبی بزرگ.شهر ادیبان خوشنام و دانشمندان و دانش پرورانی سترگ که نامشان چون نگینی است بر آسمان دشتستان که هر ورق از تاریخ زرینش شکوه جلالی است برای ایران سرافراز

این هفته حرکت از مرز بین شهرستان بوشهر و دشتستان (روستای کره بند) شروع و با عبور از نخلستان های سر به فلک کشیده و استوار بخش آبپخش و گذر از طبیعت زیبای بخش سعدآباد و بازدید از اماکن تاریخی این بخش ها چون چهلخانه ، چشمه زیرراه و آبشار تل سرکوه انجام شد و پس از گذشتن از شهر وحدتیه به شهر زیبای دالکی رسیده و به دیدن بناهای زیبای این شهر پرداخته شد.
اولین بنا کاروانسرای دالکی در شهر دالکی و از توابع شهرستان دشتستان که از قدیم به( دال) یعنی سنگ که به آن حرف (ک) تشبیه و(ی) نسبت اضافه شده و علاوه بر این به معنی عقاب و کرکس هم می باشد که در گذشته لانه این پرندگان در اطراف شهر دالکی یافت می شده است.

کاروانسرای دالکی از آثار به جا مانده از دوران قاجار است که این بنا به دستور حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی حاکم وقت فارس و به دستور معماری به نام حاج محمد رحیم شیرازی ساخته شده است مشیرالملک ۹۹ کاروانسرا در زمان حکمیت خود احداث کرده است این کاروانسراها از جمله کاروانسراهای چهار ایوانی حیاط دار است که در یک طبقه احداث شده اطراف کاروانسرا دو ردیف بنا وجود دارد در قسمت جلوی کاروانسرا اتاقهایی قرار گرفته است که بدون واسطه به داخل حیاط راه دارند. در بخش پشتی کاروانسرا نیز تالارهای ستون داری قرار دارند که در گوشه‌ های کاروان سرا به هم متصل می شوند این تالارها به منظور نگهداری حیوانات ساخته شده بودند و در واقع اصطبل کاروانسرا بوده است آخور اصطبل ها نیز در میانه ستون‌های اصلی قرار دارد در ساخت این بنا از مصالحی چون قلوه سنگ های رودخانه ای بدون تراش و همچنین ملات گچ استفاده کرده‌اند اتاقهای کاروانسرا نیز بدون هیچ تزیینی ساخته شده و تنها داخل اتاق یک طاقچه به منظور قرار دادن وسایل تعبیه بوده است و در بالای در ورودی اتاق ها روزنه ای جهت عبور نور و هوا وجود داشت همچنین در چهار گوشه این کاروانسرا برج‌هایی برای دیده بانی قرار دارد که از داخل این برج ها به فضای داخلی کاروانسرا راه دارد برج های مدور و دارای تزیینات ساده گچبری بوده اند و برای دسترسی به پشت بام کاروانسرا یک راهرو پلکانی وجود داشته است و معماری این بنا کاملاً با امنیت ساخته شده بود چون در مسیر راه ها قرار داشت و احتمال ناامنی وجود داشته است.

آب کاروانسرا نیز مانند اکثر کاروانسراهای مناطق کویری از طریق آب انبار تهیه می‌شده است آب انبار کاروانسرا بزرگ بوده و آب باران از راه چاه به درون آب انبار هدایت می شده است این بنا به ثبت ملی رسیده ولی متاسفانه بخشی از کاروانسرا تخریب شده
که جاودانی شهردار دالکی اظهار داشت : با توجه به اینکه این یک بنای تاریخی است و افسوس در حال تخریب ، از مسولین امر خواستارم که به این بنا توجه ویژه ای کنند و اراده ای برای ترمیم و بازسازی آن داشته باشند.

پس از کاروانسرا دومین بنای دالکی پل مشیر مربوط به دوره صفوی تا دوره قاجار است که دو کاروانسرا در دوره مختلف صفویه و قاجاریه در کنار این پل نیز وجود داشته است و در شهرستان دشتستان استان بوشهر جاده شیراز بوشهر از شهر دالکی واقع شده است و این اثر در تاریخ ۴ مرداد ۱۳۷۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است پل مشیر بر روی رودخانه دالکی قرار دارد و به همین دلیل که نزدیک ترین شهر به آن شهر دالکی پل دالکی هم خوانده می شود این پل ۱۳۰ متر درازا دارد و بلندای بلندترین دهانه آن ۱۱/۴۰ متر و پهنای آن ۱۰/۵۰ متر است این پل که دارای ۶ دهانه است در زمان ناصرالدین شاه قاجار به دستور ابوالحسن خان مشیرالملک و با معماری محمدرحیم شیرازی به صورت کامل مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و تا اواخر دوران پهلوی مورد استفاده بوده است.

سومین مکان بازدید مربوط شد به رود حله 
رودخانه دالکی از رودخانه‌های جاری در استان فارس و استان بوشهر می باشد در گذشته جغرافیدانان آن را به نام رود اَخشین نیز نامیده‌اند رودخانه دالکی یک رود دائمی به طول ۲۲۵ کیلومتر با شیب متوسط ۸/۰ درصد است این رود که حوزه آبریز آن حله می‌باشد در مسیر کلی خود به سمت جنوب غربی شهرستان های کازرون دشتستان و بوشهر در استان‌های فارس و بوشهر عبور می‌کند این رودخانه از ارتفاعات بین دریاچه فامور و دشت ارژن در غرب شیراز سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از شهرستان کازرون و دریافت آب رودخانه‌های سرخون و شیرین رود به جانب جنوب غربی جریان می یابد و وارد دشتستان می شود رود دالکی پس از مشروب نمودن اراضی وحدتیه و سرقنات و شهر دالکی به جریان خود ادامه داده و پس از وارد شدن آب چشمه های گوگردی که از کوه‌های مجاور آن سرچشمه گرفته و به آن سرازیر می‌شود در محلی به نام (چم درواهی) واقع در ۱۵ کیلومتری شمال برازجان به نام رودخانه به شاپور متصل شده و در نزدیکی روستایی به نام رمله به خلیج فارس می‌ریزد این رود با توجه به شهر دالکی به رود دالکی شهرت دارد ولی پس از دریافت آب شاپور حله نامیده می شود رود دالکی در مناطق کوهستانی پرتلاطم ولی در ناحیه هموار دشتستان نسبتاً آرام است آب آن با علت گذاشتن از اراضی نمکی مایل به شور است وسعت حوزه آبریز آن ۱۹۰/۵ کیلومتر مربع می‌باشد در سال ۱۲۸۶ هجری قمری ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی که از افراد خیر و نیکوکار بود پل معتبری از سنگ و ساروج در چند کیلومتری شمال شرق دالکی بر روی این رودخانه احداث کرد که در ابتدا محل عبور و مرور قافله ها و سپس مورد استفاده اتومبیل ها بود.

در بازدیدهای انجام شده چشمه و آبشار زیراه هم زیبای های خاص خود رو داشت. آبشار زیراه در ۳۰ کیلومتری دشتستان قرار دارد که در منطقه دهستان از توابع بخش سعدآباد است و در شمال روستای زیراه در مرکز شهر باستانی توز واقع شده است و چشم اندازی بسیار زیبا و مناظر طبیعی با صفا دارد این چشمه در گذشته نه چندان دور حمام عمومی روستاهای مجاور آن بوده است آب این چشمه باعث رویش انواع و اقسام گیاهان و پیدایش فضای سبز زیبایی در اطراف خود شده است آبشار زیراه با ارتفاع ۲ متر در ۳۰ کیلومتری غرب برازجان است آب این آبشار که در نزدیکی روستای زیراه واقع شده است از یک مجموعه قنات تامین میشود آبشار بسیار زیادی در کنار این روستا از عبور آب چشمه به وجود آمده است.

همچنین دیدن آبشار شول هم خالی از لطف نبود .آبشاری با عظمت و خروشان .آبشار شول یا تله سرکوه یکی از آبشارهای زیبا و طبیعی است که در ۵ کیلومتری غرب سعدآباد به وحدتیه و در مجاور جاده آسفالت به روستای شول( تل سرکوه) و سیاه منصوری و بر روی رودخانه شاهپور واقع گردیده است که مورد توجه گردشگران بوده و مسیر دسترسی مربوط آبشار همواره آسفالته است که این مهم از ویژگی های منحصر به فرد این آبشار نسبت به آبشارهای دیگر استان می‌باشد خصوصیات منطقه فوق الذکر انتظارات اقشاری خاص از گردشگران را تامین می‌کند دسترسی سهو الوصول به سایت برای کلیه خانواده ها خصوصاً خانواده‌های فاقد وسیله طبیعت خاص رودخانه با توجه به عمق متنوع آن در فصل بهار و اوایل تابستان از عمق کم حدود ۳۰ تا ۵۰ cm در قبل پل و حدود cm۱۰۰ بعد از پل نهایتاً عمق بیش از ۵_۶ متری در پایین دست آبشار می باشد که این ویژگی رودخانه و آبشار را برای تفریح و آبتنی و شنای افراد با سنین مختلف و خانواده ها مناسب می سازد. و محدوده تپه ماهور مجاور که در حال حاضر به عنوان پست موتور سواری محلی فعال برای تفریح جوانان منطقه محسوب می‌شود.